در نظام علم و فناوری گرفتار تورم قوانین و مقررات هستیم
به گزارش انجمن پارسیان، رئیس ایرانداک با ضمن بیان این که ما در کشور گرفتار تورم قوانین و مقررات هستیم، اظهار داشت: اگر می خواهیم حکمرانی علم، فناوری و نوآوری داشته باشیم، باید مراجع قانون گذاری را هماهنگ نماییم.
به گزارش انجمن پارسیان به نقل از مهر، دکتر محمد حسن زاده در نشست «نقش شاخصهای ارزیابی در حکمرانی علم و فناوری در ایران»، از سری پیش نشست های همایش ملی الگوی حکمرانی تمدنی دانش و فناوری، اظهار داشت: علم، فناوری و نوآوری و دو خصوصیت دارد اول اینکه در تمامی وقایع این حوزه «تغییر» امری ثابت است و ما همیشه در علم، فناوری و نوآوری با تغییر مواجه می شویم. خصوصیت دوم هم «چند وجهی بودن» آن است. ازاین رو نمی توان با نظام علم، فناوری و نوآوری همانند یک خط تولید رفتار کرد که انتظار داشته باشیم با یک ورودی، یک خروجی قابل پیشبینی داشته باشیم.
وی تصریح کرد: دستاوردهای بسیاری وجود دارند که ارزش آنها در زمان خودشان مشخص نبوده ولی سال ها بعد پایه تحولات و پیشرفت های اساسی شده اند. ازاین رو باید این تغییرات را پیشبینی و چندوجهی بودن آنرا رعایت کرد.
رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران با بیان اینکه مبحث مهم دیگر در نظام علم، فناوری و نوآوری، متنوع بودن آن است، اظهار داشت: در علم، فناوری و نوآوری از مدرسه تا دانشگاه؛ از یک مدیر دولتی تا یک واحد صنعیت و از یک اداره ثبت اختراع تا یک واحد آزمایشگاهی، ایفای نقش می کنند. ازاین رو باید وظایف حکمرانی در این عرصه ها مشخص شود.
نتیجه عدم هماهنگی در نظام حکمرانی علم، فناوری و نوآوری
وی در رابطه با وظایف حکمرانی نظام علم، فناوری و نوآوری توضیح داد: نخستین وظیفه این نظام حکمرانی سیاستگذاری در این حوزه می باشد. وظیفه دیگر هم ایجاد هماهنگی بین بازیگران و ذی نفعان بالقوه شبکه علم، فناوی و نوآوری است. برای نمونه اگر حکمرانی این وظیفه را به خوبی انجام دهد و مثلا بین مصرف کننده نهایی محصولات علم فناوری و نوآوری با کسی که تولیدکننده آن هاست، هماهنگی ایجاد شود، بازار علم فناوری و نوآوری رشد خواهد نمود.
وی اضافه کرد: برای مثال؛ ده ها دانشگاه در مورد ترافیک جلسه می گذارند و در مورد آن راهکار عرضه می کنند؛ ولی وقتی از جلسه بیرون می آیند درگیر ترافیک می شوند این نشان دهنده عدم هماهنگی است که وظیفه حکمرانی است.
به گفته حسن زاده، سومین وظیفه هم انجام پایش و ارزیابی برای پشتیبانی از نظام علم و فناوری و نوآوری است. باید بدانیم که پایش و ارزیابی با هدف مچ گیری نیست و با هدف پشتیبانی صورت می گیرد.
وی تصریح کرد: برای پایش و ارزیابی باید محتوای ارزیابی، ساختار ارزیابی و چارچوب ارزیابی و شاخصهای ارزیابی به صورت دقیق مشخص شوند. یعنی به صورت کامل شاخصها تعریف شوند. شاخصها از اهداف، جهت گیری ها و مأموریت های یک نظام حکمرانی منتج می شود.
رئیس ایرانداک ضمن بیان تفاوت بین مفاهیم «ابعاد»، «شاخص ها»، «سنجه ها» و «داده ها» اظهار داشت: اگر از منظر صدمه شناسی به علل عدم موفقیت اسناد بالادستی نگاه نماییم، مشاهده می نماییم که مابین مأموریت ها، اهداف، ابعاد، سنجه ها و شاخصها ارتباط منسجم وجود نداشته است.
وی با بیان اینکه یکی از چالش های اصلی این حوزه، مشکل داده است، توضیح داد: ما حسگرهای مناسبی ایجاد نکردیم تا داده های درستی جمع آوری نماییم. همینطور سنجه های مناسبی ایجاد نکرده ایم و گاهی برخی سنجه ها را بعنوان شاخص قلمداد کردند؛ در حالیکه سنجه چیزی است که قابل سنجش باشد. در این شرایط داده ها به شکل سرگردان تولید می شوند ولی به علت مشکلاتی که وجود دارد نمی توان آنها را ارزیابی کرد.
حسن زاده تصریح کرد: در تعیین چارچوب و ساختار باید مشخص نماییم که چه کسی گزارش می دهد، چه کسی گزارش می گیرد و این گزارش برای چه بازه زمانی است؟ همینطور باید مشخص شود که این گزارش چگونه مورد توجه قرار می گیرد؟ آیا گزارش به درستی استفاده می شود؟ همینطور باید بدانیم که یک گزارش، «دانش» در مورد یک مبحث ایجاد نمی نماید. دانش از گزارش های مختلف و تحلیل آنها استخراج می شود.
بنابراین باید برای حکمرانی مناسب در حوزه علم، فناوری و نوآوری، وظایف هر فرد مشخص شود، داده ها، سنجه ها، شاخص ها، ابعاد و مأموریت ها به درستی تنظیم شود و سپس در ساختار محتوایی، گزارش دهی و تحلیل ها هماهنگی ایجاد شود.
ما گرفتار تورم قوانین و مقررات هستیم
حسن زاده در پایان این نشست در جواب سوال یکی از شرکت کنندگان نشست در مورد اینکه چرا در حکمرانی علم، فناوری و نوآوری نقش شورایعالی علوم، تحقیقات و فناوری نادیده گرفته می شود، توضیح داد: ما در کشور گرفتار تورم قوانین و مقررات هستیم و کتاب قانون ما جزو پر ورق ترین کتاب های قانون دنیا است. در کنار تورم قوانین، نهادها و مراجع قانونگذاری هم مختلف هستند. در کنار مصوبات مجلس شورای اسلامی بعنوان نهاد قانون گذار، مصوبات شورایعالی انقلاب فرهنگی و شورایعالی فضای مجازی هم قانون بحساب می آید. در کنار همه این مسائل تعدد نظارت هم در کشور وجود دارد.
یکسان بودن قانون گذار، مجری و ناظر افساد ایجاد می کند
وی ضمن اشاره به تاریخچه تدوین نقشه جامع علمی کشور، اظهار داشت: در ابتدا وزارت علوم تحقیقات و فناوری مبادرت به تدوین نقشه جامع علمی کشور کرد و در کنار آن شورایعالی انقلاب فرهنگی هم تدوین نقشه را آغاز کرد ولی در نهایت شورا مرجع تدوین نقشه شد و ستاد اجرایی سازی نقشه جامع علمی کشور هم در شورایعالی انقلاب فرهنگی تشکیل شد ولی در نهایت این ستاد همانند یک اندیشکده شانیت پیدا کرد.
رئیس ایرانداک ضمن صدمه شناسی این موضوع، تصریح کرد: باید پس از تدوین یک سند هماهنگی و پشتیبانی و ارزیابی آن هم صورت گیرد. اگر می خواهیم حکمرانی علم، فناوری و نوآوری داشته باشیم، باید مراجع قانون گذاری را هماهنگ نماییم و در پایش آن هم ضروریست توجه داشته باشیم که مرجع پایش اجرای آن باید خارج از مجری و مصوب کننده باشد. چون که یکسان بودن مجری، مصوب کننده و نظارت کننده، افساد بوجود می آورد و باید یک نهاد بیرونی آنرا ارزیابی کند.
حسن زاده تصریح کرد: ما نمی توانیم تجربه سیاستگذاری و حکمرانی علم و فناوری را در کشور ۲۰ تا ۳۰ ساله بدانیم؛ تجربه ما در دوره نخستین قرار دارد.
وی تصریح کرد: در گامهای بعدی باید نهادهای مصوب کننده، نظارت کننده و مجری را جدا نماییم و این ها هماهنگ فعالیت کنند.
به گزارش انجمن پارسیان به نقل از مهر، همایش ملی الگوی حکمرانی تمدنی علم و فناوری آذرماه سالجاری توسط شورایعالی انقلاب فرهنگی برگزار می شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب