پایش گرد و غبار با داده های ماهواره ها
به گزارش انجمن پارسیان در شرایطی كه كشورمان در سال های اخیر تحت تاثیر پدیده «گرد و غبار» قرار گرفته، كارشناسان سازمان فضایی ایران بر این باورند كه می توان با استفاده از ماهواره سنجش از طریق دور و داده های آن، از آثار مخرب این پدیده كاست.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، طوفان های گردوغبار از پدیده هایی است كه در مناطق خشك و نیمه خشك جهان رخ می دهد و در خلال سالهای اخیر این پدیده آن هم با تعداد بالا همچون مخرب ترین بلایای زیست محیطی در منطقه خاورمیانه و به خصوص ایران بوده است؛ به علت تغییرات سریع در ماهیت و مكان گسترش طوفان های گرد و غبار، محدودیت هایی در پایش و اندازه گیری های مربوط به آن وجود دارد.
امروزه فناوری سنجش از دور با فراهم آوردن تصاویر مختلف جهانی و منطقه ای با مقیاس های زمانی و مكانی مختلف ابزاری مناسب برای پایش، اندازه گیری و شناسایی كانون های برداشت گرد و غبار شناخته شده است.
سازمان فضایی ایران در تازه ترین گزارش خود آورده است: كشورمان بر مبنای تصاویر ماهواره ای از آغاز امسال تا 15 آبان ماه گذشته 28 بار تحت تاثیر پدیده گرد و غبار قرار گرفته كه 20 بار آن در استان سیستان و بلوچستان روی داده است؛ حالا این پرسش مطرح است كه چگونه می توان از اطلاعات ماهواره ای برای غلبه بر چالش ها بهره برد.
** آغاز پایش پدیده گرد و غبار از سال 1395
یكی از كارشناسان پایش گرد و غبار در سازمان فضایی ایران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: سامانه پایش ماهواره ای گرد و غبار از سال 1395 در سازمان فضایی ایران فعال است؛ ورودی این سامانه داده های ماهواره ای سنجنده مودیس (MODIS) ماهواره های تیرا (TERRA) و آ.كیو.آ (AQUA) است كه به صورت مستقیم در مركز فضایی ماهدشت دریافت و با تحلیل داده های آنها، وقوع گرد و غبار در محدوده ای بین كشور های عربستان و سوریه تا كشورهای پاكستان و افغانستان پایش می گردد.
مهدی جنتی با بیان اینكه تاثیر این گرد و غبار بیشتر خارج از كشور است، اضافه كرد: آخرین طوفان گرد و غبار هفتم دی ماه روی داد و كانون آن جنوب غرب خلیج فارس بود.
وی افزود: با تحلیل و پردازش تصاویر ماهواره ای، فراوانی وقوع و غلظت تجمعی گرد و غبار برای سطح كشور و به تفكیك استان ها قابل استخراج است.
«روند حركت گرد و غبار هم با كمك تصاویر ماهواره ای قابل مشاهده بوده و به كمك تحلیل تصاویر فوق می توان سرچشمه و كانون وقوع گرد و غبار را شناسایی كرد.»
جنتی معتقد است: ازاین رو تواتر زمانی بالای تصاویر ماهواره ای و تحلیل سری های زمانی این تصاویر به كارشناسان كمك می نماید تا بتوانند در مورد شكل گیری كانون ها، الگوی حركت، فراونی وقوع، شدت و غلظت گرد و غبار در سطح كشور و خارج از آن قضاوت كنند.
این كارشناس سازمان فضایی ایران می گوید: حالا توسعه و بومی سازی الگوریتم های موجود در سامانه پایش گرد و غبار برای تدقیق خروجی های حاصل از پردازش تصاویر ماهواره ای جزو الویت های سازمان است و سازمان های متولی در امر مطالعه و بررسی گرد و غبار، می توانند در توسعه مدلها، الگوریتم ها و پیش بینی های خود از نقشه های حاصل از سامانه پایش گرد و غبار استفاده كنند.
به عقیده وی، پدیده گرد و غبار یكی از دهها چالش زیست محیطی است كه كشورمان را با خود درگیر كرده و عوارض و عواقب آن همواره خسارت هایی را به دنبال داشته است و آگاهی كامل از زمان وقوع و منشاء آن می تواند كاهش صدمه ها را به همراه داشته باشد.
* تدوین سند پایش گرد و غبار
سازمان فضایی ایران از سال قبل اقدام هایی در زمینه استفاده از داده های ماهواره ای برای پایش گرد و غبار در دستور كار قرار داد و سندی هم برای این مورد تدوین كرد.
مرتضی براری رئیس این سازمان اسفندماه سال گذشته در گفت و گو با ایرنا اعلام نمود: سند پایش گرد و غبار كشور با استفاده از فناوری فضایی تا قبل از تابستان سال آینده (امسال) نهایی خواهد شد.
وی یكی از كاربردهای مهم و عام المنفعه فناوری فضایی را مبحث مدیریت بلایای طبیعی برشمرد و افزود: فناوری فضایی در كل چرخه مدیریت بحران از پیش آگاهی تا بازسازی می تواند به متولیان مدیریت بحران كمك كرده و با عرضه اطلاعات ماهواره ای دقیق امدادرسانی را موفق تر كند.
معاون وزیر ارتباطات با اشاره به اینكه سازمان فضایی ایران به انتخاب سازمان ملل متحد از سال 1388به عنوان یكی از دفاتر منطقه ای برنامه اسپایدر شناخته شده است، تصریح كرد: مقر برنامه اسپایدر در شهر وین اتریش است، هدف این برنامه استفاده از فناوری فضایی در مدیریت بلایا و واكنش سریع است.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2007 برنامه اسپایدر (SPIDER ) را بعنوان یكی از ماموریت های دفتر امور فضای ماوراء جو سازمان ملل(UN-OOSA) تدوین كرد. این برنامه به منظور سهولت استفاده از فناوری فضایی در مدیریت بلایای طبیعی همچون پیش آگاهی پیش از وقوع حوادث و هم واكنش سریع بعد از وقوع بلایا تعریف شده است.
اكنون سازمان فضایی ایران در گزارش خود درباره میزان وقوع پدیده گرد و غبار آورده است: پردازش تصاویر ماهواره ای نشان داده است از
بیشترین فراوانی وقوع گرد و غبار در ضلع جنوب و غرب كشور افغانستان، غرب كشور پاكستان و شمال استان سیستان و غرب استان كرمان است.
پردازش تصاویر ماهواره ای در سازمان فضایی ایران نشان داده است در سال 1396 تعداد 52 روز در ماه های مختلف سال پدیده گردوغبار رخ داده كه از این تعداد 29 بار پدیده گردوغبار استان سیستان و بلوچستان را تحت تاثیر قرار داده است.
بنا بر همین گزارش در همین استان مناطقی بوده كه در سال 1396 حتی تا 15 بار رخداد گرد و غبار هم اتفاق افتاده است.
بیشترین فراوانی وقوع در ضلع جنوبی كشور افغانستان و غرب كشور پاكستان بوده است.
كارشناس پایش گرد و غبار سازمان فضایی در این باره می گوید: دانش سنجش از دور و تحلیل تصاویر ماهواره ای به ما در نشان دادن وضعیت موجود و مقایسه آن با شرایط گذشته كمك می نماید، بر همین مبنا حالا خروجی سامانه پایش گرد و غبار شناسایی پهنه هایی است كه تحت تاثیر گرد و غبار بوده اند.
جنتی افزود: تحلیل خسارات ناشی از وقوع گرد و غبار همچون در زمینه سلامت شهروندان و هم سلامت انواع پوشش های گیاهی شامل اراضی مرتعی، جنگلی و كشاورزی می تواند با استفاده از خروجی های سامانه پایش گرد و غبار و با استفاده از متولیان این حوزه در همكاری با سازمان فضایی ایران، مراكز تحقیقاتی و دانشگاهی یا بخش خصوصی انجام پذیرد.
وی خاطرنشان ساخت: امروزه فناوری سنجش از دور با فراهم آوردن تصاویر مختلف جهانی و منطقه ای با مقیاس های زمانی و مكانی مختلف ابزاری مناسب برای پایش، اندازه گیری و شناسایی كانون های برداشت گردوغبار شناخته شده است.
این كارشناس فضایی اظهار داشت: بی گمان تواتر زمانی بالای تصاویر ماهواره ای و گستردگی محدوده تحت پوشش این تصاویر علاوه بر پایش گرد و غبار در شناسایی برخی پارامترهای تاثیر گذار در وقوع و شكل گیری گرد و غبار برای متولیان امر اهمیت داشته و در كاهش هزینه ها و تخمین خسارات این پدیده موثر و مفید می باشد.
اكنون سازمان فضایی ایران در تلاش است با بهره گیری از ماهواره ها گام مهمی دركاهش عوارض مخرب بلایایی طبیعی بردارد ازاین رو سایر دستگاه های هم باید در این زمینه به كمك این سازمان بشتابند تا بزودی شاهد كاهش خسارت های ناشی از پدیده زیست مخرب گرد و غبار باشیم.
اقتصام**2078**2025
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب